2.4.2. Xác định thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm

2.4.2. Xác định thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm

VBQPPL:

- BLDS 2015 (Điều 591 và Điều 593)

- Luật Luật HN&GĐ

- Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP (tham khảo)

Công việc chính và kỹ năng thực hiện:

· Các thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm như quy định tại Điều 590 BLDS (Xem tiểu mục 2.4.1 mục 2 Phần C này).

· Chi phí hợp lý cho việc mai táng: các khoản tiền mua quan tài, các vật dụng cần thiết cho việc khâm liệm, khăn tang, hương, nến, hoa, thuê xe tang và các khoản chi khác phục vụ cho việc chôn cất hoặc hoả táng nạn nhân.

· Lưu ý: Các khoản chi phí phải hợp lý: Là những khoản chi theo thông lệ chung mà thông thường theo phong tục tập quán tại địa phương khi mai táng phải chi như quan tài, vật dụng dùng cho việc khâm liệm mà ở nơi đó khi mai táng người ta thường sử dụng (không phải là loại đắt tiền). Đây là vấn đề rất khó, rất phức tạp, khi giải quyết, Tòa án cần căn cứ nhu cầu thực tế cần thiết ở địa phương để xác định tính hợp lý.

· Không chấp nhận yêu cầu bồi thường chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống, xây mộ, bốc mộ...

· Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng. Cụ thể như sau:

- Đối tượng được bồi thường khoản tiền cấp dưỡng: là những người không có khả năng lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng không đủ nuôi sống bản thân; được nạn nhân cấp dưỡng thường xuyên khi còn sống hoặc nếu còn sống. Ví dụ: Trước khi nạn nhân chết thì vợ của nạn nhân đang mang thai được 06 tháng, 03 tháng sau đứa trẻ mới ra đời. Như vậy, khi con nạn nhân ra đời thì người gây thiệt hại có trách nhiệm cấp dưỡng cho đứa trẻ;

- Thời điểm cấp dưỡng được xác định kể từ thời điểm người đang thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng bị xâm phạm tính mạng. Trường hợp nghĩa vụ cấp dưỡng của người bị thiệt hại phát sinh sau khi người đó chết thì thời điểm bắt đầu bồi thường cấp dưỡng kể từ khi phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng;

- Mức cấp dưỡng: nên hòa giải để các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên không thỏa thuận được thì căn cứ những nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng như mức sinh hoạt trung bình tại địa phương nơi người được cấp dưỡng cư trú, bao gồm các chi phí thông thường cần thiết về ăn, ở, mặc, học, khám chữa bệnh và các chi phí thông thường cần thiết khác để bảo đảm cuộc sống của người được cấp dưỡng; căn cứ khả năng của người thực hiện cấp dưỡng mà quyết định;

- Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu Toà án giải quyết (khoản 20 Điều 3; Điều 116 Luật HN&GĐ);

- Về thời gian hưởng cấp dưỡng: Người chưa thành niên hoặc người đã thành thai là con của người chết và còn sống sau khi sinh ra được hưởng tiền cấp dưỡng cho đến khi đủ 18 tuổi, trừ trường hợp người đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi đã tham gia lao động và có thu nhập đủ nuôi sống bản thân;

- Người thành niên nhưng không có khả năng lao động được hưởng tiền cấp dưỡng cho đến khi chết (khoản 2 Điều 593 BLDS );

- Về phương thức cấp dưỡng do các bên thoả thuận định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Trường hợp các bên không thoả thuận được thì Toà án quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng;

- Lưu ý: Việc xác định đối tượng áp dụng, thời gian áp dụng cũng như mức cấp dưỡng của Tòa án không phải luôn cố định nhưng trên thực tế nếu có sự thay đổi nào khiến cho việc xác định đó không còn phù hợp nữa thì người gây thiệt hại cũng như người được hưởng áp dụng có thể đề nghị với Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền xem xét và thay đổi cho phù hợp.

· Một khoản tiền để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì việc xác định mức độ tổn thất về tinh thần phải căn cứ vào địa vị của người bị thiệt hại trong gia đình, mối quan hệ trong cuộc sống giữa người bị thiệt hại và những người thân thích của người bị thiệt hại… mức tối đa cho một người có tính mạng bị xâm phạm không quá 100 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định tại thời điểm giải quyết việc bồi thường.

· Lưu ý:

- Để thuận tiện cho việc hướng dẫn đương sự xuất trình chứng cứ, tập hợp các chứng cứ, Thẩm phán cần yêu cầu đương sự chuẩn bị một danh mục hệ thống các khoản bồi thường do tính mạng bị xâm phạm;

- Thời hạn hưởng tiền cấp dưỡng tính từ thời điểm người bị xâm phạm chết và sẽ chấm dứt theo một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 593 BLDS ;

- Đối với con đã thành thai của người chết, tiền cấp dưỡng được tính từ thời điểm người này sinh ra và còn sống.